Heeft je kat ineens wisselende diarree of ruikt de ontlasting opvallend sterk en slijmerig, soms zelfs met een spoortje bloed Of merk je dat je kitten snel afvalt en sloom wordt In dit artikel leg ik je stap voor stap uit wat Giardia is, hoe katten besmet raken, welke signalen je herkent en hoe de dierenarts de diagnose stelt. Je leest ook welke behandeling echt werkt, hoe je herbesmetting voorkomt en wanneer je direct actie moet ondernemen. Duidelijk, nuchter en praktisch, zoals ik het ook in de spreekkamer uitleg.
Wat is Giardia bij katten
Giardia is een eencellige darmparasiet en behoort tot de groep flagellaten. De parasiet leeft in de dunne darm en wisselt tussen een actieve vorm in de darm en een zeer resistente cyste in de buitenwereld. Deze cysten kunnen onder koele en vochtige omstandigheden weken tot maanden overleven. Omdat slechts enkele cysten al voldoende zijn voor een infectie, is de parasiet erg besmettelijk. Giardia is bovendien een zoönose, wat betekent dat ook mensen ziek kunnen worden, al is dat in de praktijk meestal mild en goed te voorkomen met hygiëne.
Hoe raakt een kat besmet
Besmetting verloopt via opname van cysten uit ontlasting, water of besmette oppervlakken. Katten likken hun pootjes schoon na lopen over een besmet gebied, drinken soms uit een plas of delen een kattenbak met een drager. Kittens kunnen via de moeder worden blootgesteld. Ook binnenkatten zijn niet volledig veilig, want cysten kunnen onbedoeld via schoenen of materialen mee naar binnen komen. In huishoudens met meerdere dieren, catteries en asielen kan de infectiedruk snel oplopen.
Symptomen en wanneer je je zorgen maakt
Niet elke besmette kat wordt ziek. Dragers zonder klachten scheiden wel cysten uit en kunnen anderen besmetten. Als er wel klachten zijn, zie je meestal wisselende of aanhoudende diarree die sterk ruikt en vaak slijmerig is, soms met een beetje bloed. Daarnaast komen braken, winderigheid, buikpijn, verminderde eetlust, gewichtsverlies en sloomheid voor. Kittens en katten met een verminderde weerstand hebben het zwaarst te lijden en raken sneller uitgedroogd. Merk je dat je kat stopt met eten of suf wordt, neem dan dezelfde dag contact op met je dierenarts.
Diagnose
Ontlastingsonderzoek bij de dierenarts
De diagnose wordt gesteld met ontlastingsonderzoek. Omdat cysten niet bij elke ontlasting worden uitgescheiden, vergroot je de trefkans door ontlasting van minimaal drie opeenvolgende dagen te verzamelen. De dierenarts kan de ontlasting microscopisch beoordelen en gebruikt vaak een ELISA of SNAP test die Giardia antigeen aantoont en gevoeliger is dan microscopie alleen. Bewaar de ontlasting tot het onderzoek koel en lever deze zo vers mogelijk aan.
Zelftesten en herhalen bij twijfel
Er bestaan thuistesten die Giardia kunnen aantonen. Test je positief, overleg dan over de behandeling. Test je negatief terwijl de klachten passen bij Giardia, herhaal dan het onderzoek of laat een gevoeligere test uitvoeren. Bij aanhoudende klachten is aanvullend onderzoek soms nodig, bijvoorbeeld naar wormen of voedingsintolerantie.
Behandeling
Medicatie die echt werkt
Eerste keus is fenbendazol, bekend van Panacur. Vaak wordt een kuur van enkele dagen gegeven en bij hardnekkige gevallen na een pauze nogmaals herhaald. Werkt dit onvoldoende of is de klacht terugkerend, dan kan de dierenarts metronidazol inzetten. Behandel altijd alle katten in het huishouden, ook dieren zonder klachten, om een besmettingscarrousel te doorbreken. Houd rekening met het advies van je dierenarts over dosering en schema, zeker bij kittens.
Ondersteuning van de darmen
Licht verteerbaar, eiwitrijk voer helpt het darmslijmvlies herstellen en beperkt dat pathogenen profiteren van overtollige koolhydraten. Probiotica en prebiotica ondersteunen de darmflora, waardoor de ontlasting sneller normaliseert. Zorg voor voldoende vochtinname door natvoer aan te bieden of extra waterbakjes te plaatsen. Na afronden van de medicatie kan het nog enkele dagen duren voordat de ontlasting volledig normaal is.
Hygiëne om herbesmetting te voorkomen
Omdat cysten lang overleven, is omgevingshygiëne net zo belangrijk als medicatie. Was de achterhand van je kat rond de derde dag van de behandeling en herhaal dit kort na de kuur. Was mandjes, kleedjes en wasbare materialen op minimaal zestig graden Celsius. Reinig voer en waterbakken met afwasmiddel en ontsmet ze daarna met kokend water. Voor gladde oppervlakken kan een middel met chloor of quaternaire ammoniumzouten worden gebruikt, na eerst normaal reinigen met water en zeep. Laat oppervlaktes goed drogen. Schep de kattenbak na elke ontlasting leeg en reinig de bak dagelijks grondig. Denk ook aan reismanden en favoriete ligplekken.
Leven met een kat die Giardia heeft
Meerdere dieren of jonge kinderen in huis
Was handen na het schoonmaken van de kattenbak en voor het eten. Laat kinderen geen kattenbakken verschonen en voorkom likken in het gezicht. Houd zieke of behandelde dieren waar mogelijk even gescheiden bij het eten en bij de kattenbak. In catteries en asielen verlaag je de infectiedruk met strikte scheiding van groepen, dagelijkse reiniging en voldoende droogtijd van oppervlaktes.
Wanneer ga je naar de dierenarts
Neem direct contact op bij aanhoudende of hevige diarree, zichtbaar bloed of slijm, sloomheid, niet drinken of niet eten. Bij kittens en oudere dieren is snelle actie extra belangrijk om uitdroging en leververvetting te voorkomen. Blijven klachten terugkeren ondanks behandeling, laat dan opnieuw testen en bespreek andere oorzaken. Niet elke diarree is Giardia; denk ook aan bijvoorbeeld haarballen of dieetproblemen. Lees ter vergelijking over andere veelvoorkomende parasitaire irritaties bij de kat zoals oormijt of bekijk hoe je jeuk door ectoparasieten aanpakt bij vlooien bij de kat.
Persoonlijke ervaring uit de praktijk
In de spreekkamer zie ik vooral jonge katten met wisselende diarree die met fenbendazol en een strak hygiëneplan snel opknappen. Wat het verschil maakt, is consequent schoonmaken en het kort wassen van de achterhand. Huishoudens met meerdere katten hebben de beste resultaten als alle dieren tegelijk worden behandeld en de kattenbak dagelijks grondig wordt gereinigd. Een kleine inspanning extra voorkomt weken van terugkerende klachten.
Giardia bij de kat is besmettelijk, hardnekkig en tegelijk goed te behandelen als je medicatie combineert met strikte hygiëne. Herken de signalen, laat de ontlasting van meerdere dagen testen en behandel alle dieren in huis. Ondersteun de darmen met licht verteerbaar voer en probiotica en voorkom herbesmetting door wassen en heet reinigen. Twijfel je of blijven klachten terugkomen Neem dan tijdig contact op met je dierenarts voor een plan op maat.
Is Giardia bij de kat besmettelijk voor mensen
Ja, Giardia is een zoönose. De meeste mensen worden niet ernstig ziek, maar diarree en buikpijn kunnen voorkomen. Goede handhygiëne, het dagelijks schoonmaken van de kattenbak en het vermijden van likken in het gezicht beperken de kans op besmetting. Extra voorzichtigheid is verstandig bij jonge kinderen, ouderen en mensen met een verminderde weerstand.
Hoe lang blijft een kat met Giardia besmettelijk
Katten kunnen met tussenpozen cysten uitscheiden. Zonder behandeling kan dit weken aanhouden. Tijdens en kort na de behandeling blijft er risico op uitscheiding, daarom zijn wassen, heet wassen van textiel en grondig reinigen essentieel. Vaak is de ontlasting binnen enkele dagen na de kuur weer normaal, maar test bij terugkerende klachten opnieuw.
Welke voeding geef je een kat met Giardia
Kies licht verteerbaar, eiwitrijk voer met beperkte hoeveelheid koolhydraten om de darm te ontlasten. Natvoer helpt bij voldoende vochtopname. Probiotica kunnen de darmflora ondersteunen en de ontlasting sneller normaliseren. Introduceer nieuwe voeding rustig en overleg bij gevoelige katten met je dierenarts voor een passend dieetadvies.
Moet ik alle dieren in huis behandelen bij Giardia
Ja, bij een besmetting is het verstandig om alle katten in hetzelfde huishouden te behandelen, ook dieren zonder klachten. Dragers kunnen cysten uitscheiden en daarmee anderen herbesmetten. Combineer de behandeling met dagelijkse reiniging van kattenbakken, heet wassen van textiel en het wassen van de achterhand om de infectiedruk te verlagen.
Hoe wordt Giardia bij de kat het betrouwbaarst aangetoond
De kans op een betrouwbare diagnose is het grootst met ontlasting van meerdere opeenvolgende dagen, getest met een ELISA of SNAP test bij de dierenarts. Microscopisch onderzoek kan helpen, maar mist soms cysten. Lever de ontlasting zo vers mogelijk aan en bewaar koel. Bij aanhoudende diarree is herhalen van het onderzoek verstandig.
